İklim Kanunu Nedir? Hangi Yeni Düzenlemeler Geliyor?

İklim Kanunu Nedir?

İklim değişikliği artık tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de daha somut adımlarla ele alınmaya başlandı. Bu kapsamda hazırlanan İklim Kanunu ve buna bağlı yönetmelikler, Türkiye’nin iklim hedeflerini hayata geçirmesi için yol haritası niteliği taşıyor. Peki yeni düzenlemeler hangi alanları kapsıyor? Kim sorumlu olacak? Uygulama takvimi nasıl işleyecek? Gelin tabloyu detaylıca inceleyelim.

1. Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)

Nedir?Ulusal bir karbon piyasası kurulacak. Bu piyasa kapsamında işletmeler için tahsis planlaması yapılacak ve işlemler EPİAŞ tarafından yürütülecek.

Sorumlu Kurum: İklim Değişikliği Başkanlığı + EPİAŞNe Zaman?Kanunun yayımlanmasından sonraki 3 yıl içinde (2028’e kadar) tamamlanması planlanıyor. 2026’da pilot çalışma öngörülüyor.

👉 Neden önemli?ETS, karbon emisyonlarına parasal değer yükleyerek şirketleri daha az salım yapmaya teşvik ediyor. Avrupa Birliği’nde yıllardır uygulanan bu sistem, Türkiye için de önemli bir adım.

2. Sera Gazı Emisyon İzni Yönetmeliği

Nedir?ETS kapsamındaki tesisler, sera gazı emisyon izni almak zorunda olacak. Bu izin olmadan faaliyet yürütülemeyecek.

Sorumlu Kurum: İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?Kanunun ardından hazırlıklar başlayacak; 2025 sonu veya 2026 başı itibariyle yürürlüğe girecek.

👉 Neden önemli?Şirketler emisyon izinlerini almak için sera gazı azaltım yatırımlarına öncelik verecek, böylece emisyon denetimleri sıkılaşacak.

🌱 3. Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği

Nedir?Yeşil yatırımların hangi kriterlere göre sınıflandırılacağı belirlenecek. Sürdürülebilir finansman araçları için net bir rehber sunulacak.

Sorumlu Kurum: Hazine ve Maliye Bakanlığı + İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?2025 içinde taslak yayınlanacak ve hemen uygulamaya geçilecek.

👉 Neden önemli?Bankalar ve yatırımcılar hangi projelerin gerçekten yeşil olduğunu bu yönetmelikle net olarak ayırt edebilecek.

4. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)

Nedir?Yüksek karbon içeriğine sahip ithal ürünlere sınırda maliyet uygulanacak. AB’nin CBAM sistemiyle benzer şekilde kurgulanacak.

Sorumlu Kurum: Ticaret & ÇŞİD Bakanlığı + İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?2026 sonunda devreye alınması planlanıyor.

👉 Neden önemli?Bu mekanizma, karbon sızıntısının önüne geçerek yerli üreticiyi rekabet dezavantajına karşı korumayı amaçlıyor.

5. Gönüllü Karbon Piyasası Mekanizması

Nedir?ETS kapsamı dışındaki işletmeler de gönüllü olarak karbon sertifikası oluşturabilecek ve denkleştirme imkanından yararlanacak.

Sorumlu Kurum: İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?Kurulum ve uygulama 2026 içinde gerçekleşecek.

👉 Neden önemli?Karbon ayak izini sıfırlamak isteyen firmalar, gönüllü sertifikalarla karbon nötr hedeflerini belgeleyebilecek.

6. İklim Finansmanı ve Teşvik Mekanizması

Nedir?ETS gelirleri, iklim dostu projeler için teşvik, sigorta ve sürdürülebilir finans araçlarına aktarılacak.

Sorumlu Kurum: Hazine ve Maliye Bakanlığı + İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?2025 son çeyrekte yürürlüğe girmesi bekleniyor.

👉 Neden önemli?Yeşil dönüşüm finansmanını artırmak için güçlü bir kaynak oluşturacak.

7. Ulusal ve Yerel İklim Eylem Planları Yönetmeliği

Nedir?81 il için yerelde eylem planları hazırlanacak. Valilikler ve belediyeler koordinasyonunda yürütülecek.

Sorumlu Kurum: Valilikler + Belediyeler + İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?31 Aralık 2027’ye kadar tamamlanması zorunlu.

👉 Neden önemli?İklim politikalarının sadece merkezi değil yerel düzeyde de uygulanmasını sağlayacak.

8. MRV: İzleme-Raporlama-Doğrulama Yönetmelikleri

Nedir?Sera gazı emisyon raporlaması için doğrulama ve denetim mekanizmaları kurulacak.

Sorumlu Kurum: İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?2025-2026 döneminde devreye girmesi planlanıyor.

👉 Neden önemli?Raporlama standardı olmadan ETS ve diğer mekanizmalar sağlıklı işlemez.

9. Cezai Yaptırımlar ve Tebliğler

Nedir?İklim yükümlülüklerine uymayanlara idari para cezaları uygulanacak.

Sorumlu Kurum: İklim Değişikliği BaşkanlığıNe Zaman?2025 sonunda tebliğlerle yürürlüğe girecek.

👉 Neden önemli?Denetimsiz bir sistemde düzenin işlemesi mümkün değil. Bu yüzden caydırıcı yaptırımlar kritik.

Türkiye İklim Mevzuatı Ne Anlama Geliyor?

Yeni İklim Kanunu ve bağlı mevzuatlar, Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecine ivme kazandıracak. Özellikle emisyon ticaret sistemi, karbon düzenleme mekanizmaları ve finansman araçları, sanayi ve enerji gibi yüksek emisyonlu sektörler için hem sorumluluk hem de fırsat anlamına geliyor.

Sonuç olarak: İklim Kanunu, hem kamu kurumlarının hem de özel sektörün yeşil dönüşümde proaktif olmasını gerektirecek. Karbon ayak izini azaltmak isteyen firmalar için bu süreç bir maliyet unsuru gibi görünse de uzun vadede küresel rekabette geri kalmamak için önemli bir adım.