Toplu İş Sözleşmesinde Arabuluculuk ve Hakem Süreçlerine Yönelik Yeni Düzenleme Neler Getiriyor?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 17 Temmuz 2025 tarihinde önemli bir düzenlemeyi hayata geçirdi. Toplu İş Sözleşmesinde Arabulucuya ve Hakeme Başvurma Yönetmeliği üzerinde yapılan bu değişiklikler, hem süreçlerin yürütülüş biçimini hem de kurulda görev alan kişilerin yetki ve sorumluluklarını yeniden şekillendiriyor. Peki, bu değişikliklerin özü nedir? Neleri etkiliyor?

"Uzman ve Raportör" Tanımı Güncellendi

Yeni düzenleme ile uzman ve raportör tanımı netleştirildi. Artık bu kişiler, toplu iş uyuşmazlığını hukuki ve teknik açılardan değerlendirerek rapor hazırlayan ve bu raporu Yüksek Hakem Kuruluna sunan, Cumhurbaşkanlığı tarafından görevlendirilen personel olarak tanımlandı. Böylece görev tanımı daha üst düzeyde resmileştirildi.

İdari Yapı Yeniden Şekillendi

Kurulun Genel Sekreterliği artık daha kurumsal bir yapıya kavuştu.Yeni yapılanma şu birimlerden oluşuyor:

• Karar

• İdari İşler

• Mali İşler

• Gelen Evrak

• Giden Evrak

• Raportör Koordinasyon

Bu birimler, tüm yazışmalardan izin işlemlerine, ödemelerden dosya takibine kadar işlemleri yürütecek.

Gizlilik İlkesine Vurgu Yapıldı

Kurula sunulan veya kurul tarafından edinilen belgelerin gizliliği, yeni metinle birlikte daha güçlü şekilde güvence altına alındı. Kurul üyeleri, görevden ayrılsalar dahi gizlilik ilkesine uymakla yükümlü.

Ön İnceleme Süreci ve Erteleme Hakkı Tanındı

Uyuşmazlık dosyaları artık önce ön incelemeye alınacak. Her iki tarafın da yazılı mutabakatı varsa, Kurul bu incelemeyi bir ay erteleyebilecek. Bu esneklik, taraflara çözüm için daha fazla zaman tanıyabilir.

Ücretlendirme Sistemi Güncellendi

Toplantı günü başına Kurul üyelerine ödenecek tazminat tutarları revize edildi:

• Kurul Başkanına: 4000 gösterge x memur aylık katsayısı

• Kurul Üyelerine: 3500 gösterge x katsayı

• Raportör ve uzmanlara: 750 gösterge x katsayı (günlük)

Ayrıca özel hakem ücretleri, artık katılım durumuna göre %25 (ön inceleme) ve %75 (esas inceleme) şeklinde ayrı ayrı hesaplanacak.

Özel Hakem Süreçlerinde Yeni Usuller

Taraflar anlaşmaya varırsa Kurul, yalnızca özel hakem ücretine ilişkin karar alacak. Bu durum, bazı durumlarda uzun süren çözüm süreçlerinin daha hızlı ve esnek yürütülmesini sağlayabilir.

Sonuç

Yapılan bu değişiklikler; kurumsal yapının güçlendirilmesini, raporlama ve değerlendirme süreçlerinin profesyonelleşmesini ve ücretlendirme sisteminin daha adil ve performansa dayalı hale gelmesini amaçlıyor.

Toplu iş ilişkilerinin daha sağlıklı, şeffaf ve sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi adına atılan bu adım, özellikle çalışma hayatında tarafların eşit temsilini ve adil yargılanma ilkesini destekleyici nitelikte.